Εργαζόμενοι και επιχειρήσεις σε κρίση
Κείμενο που δημοσιεύθηκε στον τοπικό τύπο της Ρόδου..
Οι εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας βιώνουν καθημερινά την προσπάθεια της εργοδοσίας μου να συμπιέσει τα διαφόρων ειδών κόστη της επιχείρησης ώστε να αυξήσει τα περιθώρια κέρδους (ή έστω να περιορίσει τις ζημίες) της. Ανάλογες προσπάθειες εφαρμόζουν όλες οι επιχειρήσεις που λειτουργούν σε ένα πλαίσιο "ελεύθερης αγοράς" που μπορεί να ειπωθεί πιο ωμά και "ανταγωνιστικός καπιταλισμός". Μέχρι εδώ καλά αφού η αρχή του περιορισμού του κόστους σε συνάρτηση με την μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας και τον καθορισμό της καλύτερης τιμής πώλησης του προϊόντος ή της υπηρεσίας, είναι και η πεμπτουσία της έννοιας της επιχειρηματικότητας η οποία ενέχει πάντα το ρίσκο του κεφαλαίου για τον επιχειρηματία. Υπάρχει όμως και ένα μεγάλο "αλλά" στην ιστορία.
Το "αλλά" έγγυται στο γεγονός ότι αν και στην παράμετρο της μεγιστοποίησης της παραγωγικότητας με τα κατάλληλα μέσα και μεθόδους ενδεχομένως δεν τίθενται όρια, σε αυτή του περιορισμού του κόστους θα πρέπει να υπάρχει μίας μορφής έλεγχος ο οποίος θα διασφαλίζει τον θετικό (ή έστω ουδέτερο) αντίκτυπο της δραστηριότητας μίας επιχείρησης στο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον. Εννοώ ότι από η λειτουργία μίας επιχείρησης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει και μέριμνα για όλες τις συνιστώσες που συμμετέχουν με τον ένα ή τον άλλον τρόπο στην διαδικασία της παραγωγής. Για το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής, την κοινωνική δραστηριότητα εν γένει. Δεν πρέπει να ξεχνά ο κάθε επιχειρηματίας ότι η πελατεία του είναι ένα κομμάτι της κοινωνίας και η ανάγκη για υγιή και ικανή πελατεία περνάει πρώτα από το γενικότερο ευ ζην της κοινωνίας. Με άλλα λόγια ο πελάτης και ο πολίτης είναι δύο ιδιότητες του ίδιου προσώπου. Δεν είναι δυνατόν ως πολίτης ένας άνθρωπος να υποφέρει και να είναι ταυτόχρονα ισχυρός ως πελάτης. Οι επιχειρήσεις λοιπόν οι οποίες στην ουσία «μοιράζονται» την αγοραστική δυνατότητα της ίδιας της κοινωνίας πρέπει να φροντίζουν το ανθρώπινο κεφάλαιο είτε αυτό βρίσκεται μέσα στην δομή της (εργαζόμενοι) είτε έξω (συνεργάτες, πελατεία, κλπ) ώστε να συντηρούν ένα υγιές επιχειρηματικό αλλά και ευρύτερα κοινωνικό περιβάλλον.
Ένα παράδειγμα είναι η άναρχη τουριστική ανάπτυξη της τελευταίας 30ετίας στην τουριστική Ελλάδα. Ολόκληρες πόλεις ξενοδοχείων σχηματίστηκαν και μικρά χωριά έγιναν διάσημοι προορισμοί χωρίς να ληφθεί μέριμνα για υποδομές, για δρόμους, για πλατείες, για θέατρα, για χώρους αθλητισμού, πολιτισμού, για ένα φυσικό κάλλος το οποίο θα δώσει αξία και στο τσιμεντένιο (έστω χλιδάτο) κομμάτι της ανάπτυξης, αλλά και λόγο πνευματικής και οικονομικής ευημερίας στις τοπικές κοινωνίες. Καταπατήσεις παραθαλάσσιων χώρων, πρόχειρες και χωρίς αρχιτεκτονική αλλά πολλές φορές ούτε ρυμοτομία κατασκευές, καταπάτηση δασών και περιφρόνηση του περιβάλλοντος στο οποίο θα λειτουργήσουν οι επιχειρήσεις ξενοδοχείων, της τουριστικής εκπαίδευσης αλλά και παιδείας, έφεραν πολλές περιοχές σε σημείο να έχουν σχεδόν χάσει τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα. Προσπαθώντας να προσελκύσουν τουρισμό προβάλλοντας την επιφανειακή πολυτέλεια της γυψοσανίδας, τις υπηρεσίες, το design και την ευκολία πρόσβασης των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, η φύση, η αρχιτεκτονική, ο παραδοσιακός τρόπος ζωής, ο πολιτισμός και οι τοπικές τέχνες, και άλλοι παράγοντες που συνέθεταν την ποιότητα του ονόματος ενός τόπου, πέρασαν σε δεύτερη μοίρα, κακοποιήθηκαν, κάποιες φορές βιάσθηκαν και έμεινε μία χρηματοβόρα εξάρτηση από τεχνολογικές λύσεις, μάρκετινγκ, αγχώδεις ανακαινίσεις και επαχθείς οικονομικές προσφορές από ίδιες επιχειρήσεις που αδιαφόρησαν για τον λόγο στον οποίο βασίστηκε η δημιουργία τους, τον φυσικό, πολιτιστικό και ανθρώπινο πλούτο.
Γίνονται έτσι ευερέθιστες σε μεταβολές θετικές ή αρνητικές του εγχώριου αλλά και διεθνούς οικονομικού κλίματος και καθίστανται ευπαθείς σε αρνητικές συγκυρίες. Μπαίνουν λοιπόν τις περισσότερες φορές σε έναν φαύλο κύκλο πιέζοντας τα γενικότερα κόστη στο μέτρο του δυνατού και πολλές φορές ακόμα παραπέρα. Πιέζονται προμηθευτές και εργαζόμενο προσωπικό για να προσφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερα στην κάθε επιχείρηση στη χαμηλότερη δυνατή αμοιβή και με ελαστικούς όρους. Τροφοδοτείται έτσι η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά, η κατάρρευση επαγγελματικής εμπιστοσύνης και αλληλοϋποστήριξης, η ανεργία και η ελατηριοποίηση των εργαζομένων, η κοινωνική ανησυχία και αναταραχή και στο τέλος της ημέρας όλοι είναι χαμένοι.
Ποια είναι όμως η πρόταση, λοιπόν; Ο επιχειρηματικός κόσμος πρέπει να βρει έδαφος αλληλοσυνεννόησης και προάσπισης των κοινών συμφερόντων με δεσμευτική και απαραβίαστη συμφωνία για μια σειρά από θέματα κυρίως μέσα από τα συλλογικά όργανα και την δημιουργία ενός κοινού μετώπου απέναντι σε κρίσεις. Όμως πρέπει να σκύψει πολύ σοβαρά και στο κεφάλαιο που λέγεται άνθρωπος ο οποίος σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως απλή στατιστική αλλά ως προσωπικότητα με ρόλο στην κοινωνία και με προσωπική και οικογενειακή ζωή από τη μία μεριά και από την άλλη είναι ο κινητήριος μοχλός της οικονομίας και η επιτυχία ή όχι μίας επιχείρησης οφείλεται κατά μεγάλο ποσοστό στον ανθρώπινο παράγοντα. Ο καθορισμός πολιτικών συνεννόησης με τους εργαζόμενους, ο εποικοδομητικός διάλογος στα πλαίσια των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η προάσπιση από τις ίδιες τις επιχειρήσεις των εργασιακών δικαιωμάτων και η μέριμνα για τα όσα απασχολούν τον εργαζόμενο θα δώσει και στον παράγοντα αυτόν τον λόγο να αυξήσει την αποδοτικότητά του. Τέλος, η κοινωνική προσφορά με τρόπους οι οποίοι θα αποτελούν διαχρονικά σημεία αναφοράς στην βελτίωση του τοπικού φυσικού, πολιτιστικού ή ιστορικού περιβάλλοντος θα δώσει λόγους στον εκάστοτε τόπο να χτίσει ένα όνομα ελκυστικό στην αγορά.
Το "αλλά" έγγυται στο γεγονός ότι αν και στην παράμετρο της μεγιστοποίησης της παραγωγικότητας με τα κατάλληλα μέσα και μεθόδους ενδεχομένως δεν τίθενται όρια, σε αυτή του περιορισμού του κόστους θα πρέπει να υπάρχει μίας μορφής έλεγχος ο οποίος θα διασφαλίζει τον θετικό (ή έστω ουδέτερο) αντίκτυπο της δραστηριότητας μίας επιχείρησης στο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον. Εννοώ ότι από η λειτουργία μίας επιχείρησης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει και μέριμνα για όλες τις συνιστώσες που συμμετέχουν με τον ένα ή τον άλλον τρόπο στην διαδικασία της παραγωγής. Για το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής, την κοινωνική δραστηριότητα εν γένει. Δεν πρέπει να ξεχνά ο κάθε επιχειρηματίας ότι η πελατεία του είναι ένα κομμάτι της κοινωνίας και η ανάγκη για υγιή και ικανή πελατεία περνάει πρώτα από το γενικότερο ευ ζην της κοινωνίας. Με άλλα λόγια ο πελάτης και ο πολίτης είναι δύο ιδιότητες του ίδιου προσώπου. Δεν είναι δυνατόν ως πολίτης ένας άνθρωπος να υποφέρει και να είναι ταυτόχρονα ισχυρός ως πελάτης. Οι επιχειρήσεις λοιπόν οι οποίες στην ουσία «μοιράζονται» την αγοραστική δυνατότητα της ίδιας της κοινωνίας πρέπει να φροντίζουν το ανθρώπινο κεφάλαιο είτε αυτό βρίσκεται μέσα στην δομή της (εργαζόμενοι) είτε έξω (συνεργάτες, πελατεία, κλπ) ώστε να συντηρούν ένα υγιές επιχειρηματικό αλλά και ευρύτερα κοινωνικό περιβάλλον.
Ένα παράδειγμα είναι η άναρχη τουριστική ανάπτυξη της τελευταίας 30ετίας στην τουριστική Ελλάδα. Ολόκληρες πόλεις ξενοδοχείων σχηματίστηκαν και μικρά χωριά έγιναν διάσημοι προορισμοί χωρίς να ληφθεί μέριμνα για υποδομές, για δρόμους, για πλατείες, για θέατρα, για χώρους αθλητισμού, πολιτισμού, για ένα φυσικό κάλλος το οποίο θα δώσει αξία και στο τσιμεντένιο (έστω χλιδάτο) κομμάτι της ανάπτυξης, αλλά και λόγο πνευματικής και οικονομικής ευημερίας στις τοπικές κοινωνίες. Καταπατήσεις παραθαλάσσιων χώρων, πρόχειρες και χωρίς αρχιτεκτονική αλλά πολλές φορές ούτε ρυμοτομία κατασκευές, καταπάτηση δασών και περιφρόνηση του περιβάλλοντος στο οποίο θα λειτουργήσουν οι επιχειρήσεις ξενοδοχείων, της τουριστικής εκπαίδευσης αλλά και παιδείας, έφεραν πολλές περιοχές σε σημείο να έχουν σχεδόν χάσει τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα. Προσπαθώντας να προσελκύσουν τουρισμό προβάλλοντας την επιφανειακή πολυτέλεια της γυψοσανίδας, τις υπηρεσίες, το design και την ευκολία πρόσβασης των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, η φύση, η αρχιτεκτονική, ο παραδοσιακός τρόπος ζωής, ο πολιτισμός και οι τοπικές τέχνες, και άλλοι παράγοντες που συνέθεταν την ποιότητα του ονόματος ενός τόπου, πέρασαν σε δεύτερη μοίρα, κακοποιήθηκαν, κάποιες φορές βιάσθηκαν και έμεινε μία χρηματοβόρα εξάρτηση από τεχνολογικές λύσεις, μάρκετινγκ, αγχώδεις ανακαινίσεις και επαχθείς οικονομικές προσφορές από ίδιες επιχειρήσεις που αδιαφόρησαν για τον λόγο στον οποίο βασίστηκε η δημιουργία τους, τον φυσικό, πολιτιστικό και ανθρώπινο πλούτο.
Γίνονται έτσι ευερέθιστες σε μεταβολές θετικές ή αρνητικές του εγχώριου αλλά και διεθνούς οικονομικού κλίματος και καθίστανται ευπαθείς σε αρνητικές συγκυρίες. Μπαίνουν λοιπόν τις περισσότερες φορές σε έναν φαύλο κύκλο πιέζοντας τα γενικότερα κόστη στο μέτρο του δυνατού και πολλές φορές ακόμα παραπέρα. Πιέζονται προμηθευτές και εργαζόμενο προσωπικό για να προσφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερα στην κάθε επιχείρηση στη χαμηλότερη δυνατή αμοιβή και με ελαστικούς όρους. Τροφοδοτείται έτσι η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά, η κατάρρευση επαγγελματικής εμπιστοσύνης και αλληλοϋποστήριξης, η ανεργία και η ελατηριοποίηση των εργαζομένων, η κοινωνική ανησυχία και αναταραχή και στο τέλος της ημέρας όλοι είναι χαμένοι.
Ποια είναι όμως η πρόταση, λοιπόν; Ο επιχειρηματικός κόσμος πρέπει να βρει έδαφος αλληλοσυνεννόησης και προάσπισης των κοινών συμφερόντων με δεσμευτική και απαραβίαστη συμφωνία για μια σειρά από θέματα κυρίως μέσα από τα συλλογικά όργανα και την δημιουργία ενός κοινού μετώπου απέναντι σε κρίσεις. Όμως πρέπει να σκύψει πολύ σοβαρά και στο κεφάλαιο που λέγεται άνθρωπος ο οποίος σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως απλή στατιστική αλλά ως προσωπικότητα με ρόλο στην κοινωνία και με προσωπική και οικογενειακή ζωή από τη μία μεριά και από την άλλη είναι ο κινητήριος μοχλός της οικονομίας και η επιτυχία ή όχι μίας επιχείρησης οφείλεται κατά μεγάλο ποσοστό στον ανθρώπινο παράγοντα. Ο καθορισμός πολιτικών συνεννόησης με τους εργαζόμενους, ο εποικοδομητικός διάλογος στα πλαίσια των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η προάσπιση από τις ίδιες τις επιχειρήσεις των εργασιακών δικαιωμάτων και η μέριμνα για τα όσα απασχολούν τον εργαζόμενο θα δώσει και στον παράγοντα αυτόν τον λόγο να αυξήσει την αποδοτικότητά του. Τέλος, η κοινωνική προσφορά με τρόπους οι οποίοι θα αποτελούν διαχρονικά σημεία αναφοράς στην βελτίωση του τοπικού φυσικού, πολιτιστικού ή ιστορικού περιβάλλοντος θα δώσει λόγους στον εκάστοτε τόπο να χτίσει ένα όνομα ελκυστικό στην αγορά.
Σχόλια