Δείξε μου το λαμόγιο σου να σου πώ ποιος είσαι...

(Του Διονύση Τσακνή).

Μεγάλος ο θόρυβος για τα ομόλογα και δικαιολογημένος απόλυτα. Οχι πως κάτι τέτοιο γίνεται για πρώτη φορά, ούτε -θα πρόσθετα- είναι το μεγαλύτερο οικονομικό σκάνδαλο των τελευταίων χρόνων, αλλά με δεδομένη τη σημαία της διαφάνειας και της σεμνής και ταπεινής διακυβέρνησης υπό την οποία διεκδίκησε την εξουσία η Νέα Δημοκρατία, το όλο ζήτημα αξιοποιείται στον υπέρτατο βαθμό για αντιπολιτευτικούς λόγους ου μην αλλά και λόγους ουσίας. Το λέω αυτό έχοντας κατά νου δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη αφορά τη δυνατότητα που έχει ο απατεώνας να μεταλλάσσεται και η δεύτερη πως η απάτη που συνήθως έχει στόχο τον εύκολο πλουτισμό δεν έρχεται πάντοτε στο φως. Ολοι σε προσωπικό επίπεδο έχουμε πέσει θύματα απάτης (ακόμα και τα έξυπνα πουλιά από τη μύτη πιάνονται) και όπως έγραφε στο μνημειώδες σύγγραμμά του περί βλακείας ο Λεμπέσης, οι έξυπνοι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι στις παγίδες των απατεώνων. Και ενώ πιστεύουμε πως έχουμε πάρει το μάθημά μας και πως θα είμαστε πιο προσεκτικοί, μια νέας μορφής απάτη έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι όποια μέτρα και αν πάρουμε, μονίμως θα είμαστε εκτεθειμένοι. Η ευρηματικότητα, η προσαρμογή στα νέα δεδομένα, η νομιμοφάνεια και τόσα άλλα στοιχεία, είναι μέρος της δουλειάς του αετονύχη, καθημερινή του ενασχόληση. Εν αντιθέσει με τα θύματά του όπου το μυαλό τους -όποιο είναι αυτό τέλος πάντων- δεν το εκπαιδεύουν προς την κατεύθυνση της αποφυγής της παγίδας, αλλά για πράγματα ίσως πιο ενδιαφέροντα. Θα τολμήσω μία γενίκευση. Οταν ακούω ανθρώπους να διατείνονται πως είναι γνώστες και απόλυτα οχυρωμένοι απέναντι στα κάθε είδους και μορφής αρπακτικά της πιάτσας, φυλάγομαι διότι μόλις έχω αποκτήσει ένα τεκμήριο της βλακείας τους. Οπως επίσης, όταν ακούω σχέδια για εύκολα και γρήγορα φράγκα κουμπώνομαι, διότι κάποιος πάει να με βάλει στο χέρι. Διατείνομαι πως έχω βρει τη μαθηματική απόδειξη (μαζί με χιλιάδες άλλους, υποθέτω) ότι ο γρήγορος πλουτισμός περιέχει τουλάχιστον μία απατεωνιά. Μικρή ή μεγάλη (μεταξύ μας, μάλλον το δεύτερο ισχύει) δεν έχει σημασία. Και φυσικά δεν μιλάω για την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης από το κεφάλαιο -αυτό είναι νόμος- αλλά για τις νομιμοφανείς ή εντελώς παράνομες δραστηριότητες, που μεταμορφώνουν το χθεσινό ανυπόληπτο και τυχαίο άνθρωπο της διπλανής πόρτας σε πάμπλουτο και ευυπόληπτο συμπολίτη. Τώρα ο χαρακτηρισμός ευυπόληπτος, έχει να κάνει με το γεγονός πως η όποια παράνομη δοσοληψία που απέφερε τον πλουτισμό ήρθε ή δεν ήρθε στο φως. Σε τσάκωσαν; Είσαι αποδιοπομπαίος τράγος και δακτυλοδεικτούμενος κλέφτης. Κατάφερες να κρατήσεις την παρανομία σου στο σκοτάδι; Καλωσορίζεσαι στην ανώτερη τάξη και απολαμβάνεις το σεβασμό των αδυνάτων. Ξέρεις να κλέβεις; Ξέρω. Να κρυφτείς ξέρεις; Δεν ξέρω. Μην κλέβεις. Αυτό λέει ο λαός που όντως είναι σοφός. Εκατοντάδες τα παραδείγματα στην πρόσφατη οικονομική και πολιτική ιστορία και όχι μόνο παρμένα από τη μικρή μας χώρα. Και φυσικά τα παραδείγματα αυτά δεν αποτελούν μέρος της απόδειξης, αλλά έχουν τη σημασία τους μόνον ως τέτοια που είναι. Η εξουσία πάντα υπήρξε φωλιά, και εκκολαπτήριο συνάμα, απατεώνων πρώτου μεγέθους. Τα περιβόητα τρωκτικά δεν μπορούν να λειτουργήσουν διαφορετικά. Απαιτείται ένα περιβάλλον πολιτικής και οικονομικής ισχύος, το οποίο να τους παρέχει κάλυψη και να τους ανοίγει δρόμους. Μπροστά πηγαίνει το λαμόγιο κι από πίσω ο αρχηγός ή, με άλλα λόγια, δείξε μου το λαμόγιο σου να σου πως ποιος είσαι. Αξιο παρατήρησης είναι το γεγονός πως οι εξουσιαστές, ενώ γνωρίζουν καλά πως στο περιβάλλον τους ευδοκιμεί το είδος αυτό, το ανέχονται σιωπηρά ή σε ορισμένες περιπτώσεις το ενισχύουν. Οι λόγοι είναι πολλοί και ο κυριότερος, πως κάποιος πρέπει να κάνει τη βρώμικη δουλειά. Και πάντα υπάρχει η βρώμικη δουλειά. Είναι το ταμείο του κόμματος, είναι η εκλογική πελατεία που πρέπει με κάθε τρόπο να εξυπηρετηθεί, είναι οι υπέρογκες προεκλογικές δαπάνες, είναι η τσέπη η ίδια που θέλει να γεμίσει, είναι όλα αυτά μαζί και άλλα τόσα που μου διαφεύγουν; Ποιος ξέρει. Και πόσο ανόητοι υποκριτές φαίνονται όσοι διακηρύττουν με αυταρέσκεια πως το μαχαίρι θα μπει βαθιά στο κόκαλο ή πως όλη η αλήθεια θα λάμψει. Η μόνη αλήθεια που μπορεί να λάμψει, είναι πως η αλήθεια δεν θα λάμψει ποτέ.